รายงาน: Coca-Cola กับการรุกคืบแปรรูปแรงงานประจำให้กลายเป็นจ้างเหมาช่วงในจีนวิทยากร บุญเรือง 17 .. 51 ประชาไท กฎหมายการจ้างงานฉบับใหม่ของจีน (China Employment Law 2008) ที่มีการกำหนดให้ต้องดูแลรับผิดชอบต่อแรงงานดีขึ้นและกำหนดให้นายจ้างต้องจ่ายค่าสวัสดิการแก่สังคม ทำให้เป็นอุปสรรคสำหรับการลงทุนจากต่างชาติ โดยกฎหมายฉบับนี้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่เมื่อต้นปีที่ผ่านมานั้นกำลังเป็นข้อถกเถียงกันในแวดวงแรงงานของจีน เนื่องจากนายจ้างหันไปใช้ยุทธวิธีทำให้แรงงานประจำกลายไปเป็นแรงงานจ้างเหมาช่วงแทน ทั้งนี้เริ่มความหวาดหวั่นกันว่าภายใต้กฎหมายแรงงานฉบับใหม่นี้ อาจจะเป็นเสือกระดาษที่ไม่ได้ช่วยอะไรให้กับแรงงานมากนัก เพราะถึงแม้กฎหมายแรงงานฉบับใหม่ได้กำหนดให้แรงงานได้รับสิทธิพิเศษมากมายเมื่ออยู่กับบรรษัทเกิน 10 ปี แต่แรงงานที่ไร้ฝีมือ หรือแรงงานกึ่งฝีมือ (Semi-skill) ในงานต่างๆ อาทิงานก่อสร้าง หรืองานบริการพื้นฐานนั้น สัญญาจ้างงานส่วนใหญ่จะไม่เกิน 2 ปี ทั้งนี้เหล่าบรรดานายจ้างได้ปรับปรุงกลยุทธ์การจ้างงานเสียใหม่เพื่อรับมือกับกฎหมายใหม่ฉบับนี้ โดยหลายบรรษัทตั้งแต่ผู้ผลิตอุปกรณ์ไอที ไปจนถึงผู้ผลิตเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ใช้วิธี "ไล่ออกแล้วจ้างใหม่" โดยยกเลิกสัญญาเดิมและจ้างพนักงานเข้ามาในสัญญาใหม่ เพื่อเริ่มนับเวลาในการทำงานใหม่อีกครั้ง รวมถึงการหันไปใช้การทำสัญญาจ้างเหมาช่วงในระยะสั้น ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจอย่าง ซูเปอร์มาร์เก็ต ร้านอาหาร ก่อสร้าง และการผลิตสินค้าราคาถูก ซึ่งจะได้รับผลกระทบจากการลดความยืดหยุ่นที่ส่งผลต่อแรงงานราคาถูก และลดการหลีกเลี่ยงการจ่ายเงินประกันสังคม จากกลยุทธ์นี้ เหล่าบรรดาแรงงานและฝ่ายจัดการกำลังเริ่มเผชิญหน้ากัน ดังตัวอย่างที่โรงงานบรรจุขวดน้ำอัดลม Coca-Cola ของบรรษัทร่วมทุนจีน-สหรัฐ ในทางตอนใต้ของจีน ข้อโต้แย้งในการทำสัญญาจ้างแรงงานที่สืบเนื่องมาจากกฎหมายแรงงานฉบับใหม่ที่เข้มงวดขึ้นของจีน กำลังเกิดขึ้นที่โรงงานบรรจุขวดน้ำอัดลมของ Coca-Cola ในเขตกุ้ยโจว (Guizhou) เมืองทางตอนใต้ของจีน Wu Likang พนักงานฝ่ายจัดส่งของโรงงานที่กุ้ยโจวกล่าวถึงกลยุทธของนายจ้างในการซิกแซกหลบข้อกฎหมายว่า กฎหมายจ้างงานฉบับใหม่ของจีนมีผลใช้ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2008 แต่สัญญาจ้างฉบับเก่าของเราหมดอายุเมื่อวันที่ 30 เมษายนที่ผ่านมา และในวันที่ 3 เมษายน พวกเขา (ฝ่ายจัดการ) ได้เรียกเราเข้าพบโดยไม่มีการนัดหมายไว้ล่วงหน้า พวกเขาบอกเราว่าพวกเขาต้องการให้พวกเราเป็นพนักงานจ้างเหมาช่วง ผลักพวกเรากลายไปเป็นคนนอกไปเสีย เราคงต้องเลิกหวังที่จะเป็นพนักงานประจำของ Coca-Cola ได้แล้ว เธอกล่าว Wu กล่าวต่อไปว่าครั้งหนึ่งแรงงานได้รับเงินเดือน 2,500 (ประมาณ 365 ดอลลาร์) แต่รายรับนี้จะถูกตัดลงเหลือครึ่งหนึ่งหลังจากส่งไปให้สำนักงานจ้างเหมาช่วง ทำให้แรงงานแสดงความไม่พอใจอย่างมากในเรื่องนี้ เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม ที่ผ่านมาบรรษัทได้ออกประกาศเกี่ยวกับการตัดสินใจทำให้ข้อสัญญาจ้างสิ้นสุด ซึ่งทำให้แรงงานคล้ายกับเป็นคนตกงานและงานไม่มั่นคงตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา Wu กล่าวว่าพนักงานได้โทรศัพท์ไปถามสำนักงานใหญ่ของ COFCO Coca-Cola Beverages Co. ในเมืองจงเหลียง (Zhongliang) มณฑลหูหนานถึงเรื่องที่เกิดขึ้น แต่กลับไม่มีใครตอบรับ โดยฝ่ายจัดการในจงเหลียงกล่าวว่าเวลานั้นทุกคนกำลังยุ่งอยู่เนื่องจากวันหยุดประจำชาติกำลังจะมาถึง แต่ผู้จัดการฝ่ายบุคคลในหล่งเฉิงกลับยืนยันว่าไม่ปฏิเสธในสิ่งที่เกิดขึ้นระหว่างข้อถกเถียงระหว่างแรงงานกับฝ่ายจัดการสืบเนื่องมาจากสัญญาการจ้างงานใหม่ ทั้งนี้แรงงานได้ทำการล่ารายชื่อเรียกร้องไปยังหน่วยงานรัฐบาลท้องถิ่นหลายครั้ง ซึ่งกรณีนี้กำลังอยู่ในการตัดสินโดยอนุญาโตตุลาการจากสำนักงานแรงงานของจีน อนึ่ง COFCO Coca-Cola Beverages Co. เป็นโครงการร่วมทุนระหว่าง China Agri-Industries Holdings Limited (COFCO) ของจีน กับบรรษัท Coca-Cola ของอเมริกา ซึ่งโครงการนี้ควบคุมโดยบรรษัทกองทุนการเงินของจีน (Chinese-funded enterprises) ปัจจุบันบรรษัทมีส่วนแบ่งตรงในการจัดการในโรงงานบรรจุขวดผลิตภัณฑ์น้ำอัดลมที่ก่อตั้งเองในจีน 6 แห่ง และเข้าไปมีส่วนแบ่งหุ้นส่วนการจัดการกับโรงงานอื่นๆ อีก 14 แห่ง ซึ่งในไลน์การผลิตของบรรษัทมีทั้งการบรรจุน้ำอัดลมกระป๋อง, ขวดพลาสติก, ขวดแก้ว โดยผลิตภัณฑ์หลักก็คือผลิตภัณฑ์ของ Coca-Cola โดยบรรษัทได้รับลิขสิทธิ์แฟรนไชน์ผลิตภัณฑ์ของ Coca-Cola ในเขตมณฑลและเมืองอย่าง จี๋หลิน, เทียนสิน, เหอเป่ย, หูหนาน, เจียงซี, กุ้ยโจว, มองโกเลียใน, กวานสู, หนิงเซี่ย, เซี่ยงไฮ้, ซินเจียง, ทิเบต, ไห่หนาน, เจ๋อเจียง และเมืองเหมาหมิง
ที่มา: Chinese Workers in Coca-Cola Dispute (Radio Free Asia's, 12-09-2008) จีนยุคใหม่ : กฎหมายแรงงานฉบับใหม่สะเทือนนายจ้าง (เว็บไซต์กรุงเทพธุรกิจ, 05-01-2008) http://www.cofco.com/en/about_cofco/bu_all.aspx?con_id=3325 |
